Her teknik elemanın öngörülen bu meslek standardını yakalaması
gerekmektedir.
GİRİŞ23
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
Uygun ortam sağlandığında tesisatın yapısına göre buat, kasa ve boruları seçerek,
Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği’ne uyarak sıva altı tavan ve duvar borusu
döşeyebileceksiniz.
Bu faaliyet öncesinde Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği’ne uygun olarak yapmanız
gereken öncelikli araştırmalar şunlardır:
Ø Sıva altı tesisatta kullanılan boru çeşitleri ve çaplarını araştırınız.
Ø Boruların Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği’ne uygun olarak tavan ve duvarlara
döşeme şekillerini araştırınız.
Ø Sıva altı tesisatta kullanılan buatların çeşitlerini ve boyutlarını araştırınız.
Ø Buatların Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği’ne uygun olarak yerleştirme
şekillerini araştırınız.
Ø Sıva altı tesisatta kullanılan kasaların standart boyutlarını araştırınız.
Ø Kasaların Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği’ne uygun olarak yerleştirme
şekillerini araştırınız.
Araştırma işlemleri için internet ortamı, elektrik malzemeleri satan iş yerleri ve imalat
sanayisini gezmeniz ve ürün kataloglarını incelemeniz gerekmektedir. Boruların döşenme
şekillerini, buat ve kasaların yerleştirme şekillerini sıva altı tesisat döşemesi yapan
elektrikçilerin yanında, onların yapmış olduğu döşemeleri inceleyerek ön bilgi edininiz. Bu
araştırmaları yaparken güvenlik tedbirleri alınması gereken yerlerde güvenlik tedbirlerinin
alınmasına dikkat ediniz. Araştırmanızı rapor hâline getirip sınıfta arkadaşlarınıza sununuz.
1. BORU VE BUATLAR
1.1. Tesisat Boruları
Elektrik enerjisi alıcılara veya kumanda elemanlarına iletkenler aracılığı ile
ulaşmaktadır. Üzerinden akım geçen iletken kabloların çevreye zarar vermemesi ve
iletkenlerin dış darbelerden korunması için yalıtkan bir gereç olan boru içerisinden çekilir.
ÖĞRENME FAALİYETİ-1
AMAÇ
ARAŞTIRMA 4
Resim 1.1: Binanın tavan borusunun döşenmesi
1.1.1. Çeşitleri ve Çapları
Bergman boru, peşel boru, PVC boru, spiral (bükülgen) boru, çelik (stalpanzer) boru
olmak üzere çeşitli borular vardır.
Ø Bergman Boru: İç kısmı vernikli kartonla kaplı alüminyum veya yumuşak
çelik sactan yapılmış sıva üstü tesisatta kullanılan boru çeşididir. Günümüzde
kullanılmayıp, eski ev tesisatlarında görülmektedir. Bergman borunun boyu 3
metre olup, boru çapı 9–11–13,5–16–23–29–36–48 mm dir.
Ø Peşel Boru: İnce çelik sactan yapılmış, paslanmaya karşı özel bir madde ile
kaplanmış ve iç kısmı yalıtımsız boru çeşididir. Günümüzde kullanılmayıp, eski
evlerde sıva altı tesisatlarında görülmektedir. Peşel boru çapları TS–7’ ye göre
8–14–18–26–37 mm’dir.
Ø PVC Boru: PVC (polivinil clorür) maddesinden yapılır. PVC (plastik) borular
nemden etkilenmez, kolay işlenebilir, dayanıklı, hafif, boya ve özel bakım
istemez ve aynı zamanda iyi bir yalıtkandır. Plastik borular, beton borusu ve
duvar borusu olmak üzere iki çeşittir. Beton borusu sert plastikten yapılır.
Demir ve harçların baskısı karşısında zarar görmemesi amacı ile sert olarak
yapılır. Duvar borusu ise daha işlenebilir olması açısından yumuşak plastikten
yapılmıştır. PVC boru, sıva altı tesisatta kullanılabilir. PVC (plastik) borular
3’er metre boyunda çubuk ve 50-100’er metre boyunda kangallar hâlinde satılır.
Plastik boru çapları ise 14-18-26-32-40-50-63 mm’dir.
Resim 1.2: PVC borular 5
Ø Spiral (Bükülgen) Boru: Spiral borular, istenilen açıda bükülebilen borulardır.
Elektrik tesisatında kolon hatlarında, kiriş dönüşlerinde ve dönüşlerin çok
olduğu yerlerde kullanılır. İşçiliği kolaylaştırır. Spiral borular, metal ve yalıtkan
gereçlerden yapılır. Metal olarak galvanizli çelik, kalaylı çelik ve izoleli
çelikten yapılan çeşitleri vardır. Spiral boru çapları 9–11–14–18–26–32–37 mm
olup, panolar için ayrıca pano spirali(ince ) ve pano spirali (kalın) olmak üzere
25–50–100 m boylarında kangal olarak üretilir.
Resim 1.3: Spiral borular
Ø Çelik (Ştalpanzer) Boru: Yumuşak çelikten yapılan yalıtkanlı ve yalıtkansız
çelik borular yerine daha çok galvanizli çelik borular tercih edilmektedir.
Galvanizli çelik borular:
· Galvanizli dişsiz çelik boru
· Galvanizli dişli çelik boru
· Galvanizli çelik spiral boru şeklinde üretilmektedir.
Resim 1.4: Çelik boru çeşitleri 6
· Galvanizli Dişsiz Çelik Boru: Galvanizli dişsiz çelik borular, genel
kullanım amaçlı işçilik ve montaj açısından ekonomik borulardır.
Boruların standart uzunlukları 3,05 m ve dış çapı 17,90–23,40–29,50–
44,20–55,80–73–88,90–101,60–114,30 Özel alaşımlı yüksek kaliteli
çelikten imal edilmiş olup sıcak daldırma yöntemi ile
galvanizlenmişlerdir. Borular, dişsiz olduklarından dolayı çok süratli bir
şekilde montaj yapılabilir. Değişik aksesuarlar ve bükme aparatlarıyla
şantiyede montaj sırasında elle bükme yapılabilir. Manşon, rakor ve diğer
fitingler kullanmak için herhangi özel bir alet gerekmez. Boruların içi
imalattan sonra temizlendiğinden ve kayganlaştırıcı özel bir madde ile
kaplandığından dolayı kablo çekmek kolaylıkla süratli bir şekilde ve
izolasyona (yalıtım) zarar vermeden yapılabilir. Bu borular, sadece
kabloları mekanik zarardan korumakla kalmaz; aynı zamanda devrelerin
elektromanyetik korumasını da yapar. Yangına ve dumana karşı içten ve
dıştan koruma sağlayan en güvenli tesisat sistemidir. EMT boru tesisatı
kullanıldığında ayrıca tesisat içerisinde topraklama hattı çekilmesine
gerek yoktur
· Galvanizli Dişli Çelik Boru: Her türlü ex - proof ve ağır hizmet tipine
uygun elektrik tesisat borularıdır. Yüksek et kalınlığı ve konik diş sistemi
sayesinde alev sızdırmazlık özelliğine sahiptirler ve şiddetli mekanik
darbelere karşı koyabilirler. Her bir boru, 3.05 metre uzunlukta olup çapı
20,70-26,10-32,80-47,80-59,90-72,60-88,30-100,90-113,40-141,30-
168,30 mm olan her iki ucunda diş açılmış, bir ucunda plastik diş
koruyucu ve diğer ucunda ise bir adet boruyu boruya ekleme mufuyla
(caupling) sevk edilmektedir. Özel alaşımlı çelikten imal edilmiş olup
sıcak daldırma yöntemi ile galvanizlenmiştir. Boruların içleri kabloların
rahat ve zararsız bir şekilde çekilebilmesini sağlayacak şekilde
çapaklardan arındırılmış ve kaydırıcı bir malzeme ile kaplanmıştır.
· Galvanizli Çelik Spiral Boru: Yüksek mekanik dirence ve aynı
zamanda da bükülme özelliğine sahip borulardır. Özel alaşımlı çeliğin
sıcak daldırma metoduyla galvanizlenmesiyle imal edilmiştir. Galvanizli
çelik spiral boru 15–30–75 m boyunda, 15,50–23.30.28.07–35,05–49,50–
62,20–77,70–90,40–103,10–115,80 mm çapında imal edilmektedir. Daha
çok asma tavan altında armatür montajında ve dahili uygulamalarda
tercih edilen bu borunun montajı ve işlemesi çok kolaydır.
1.2. Buatlar
Buatlar (ek kutusu), elektrik tesisatında iletkenlerin birbiri ile bağlantısının yapıldığı
kutudur. Eklerin, buat dışında başka bir yerde yapılması yasaktır. Buat kullanım yerine göre
farklı ölçülerde ve tiplerde olabilir. 7
Resim 1.5: Buat içindeki iletkenlerin bağlantısı
1.2.1.Çeşitleri ve Standart Boyutları
Buatlar kullanıldıkları tesisatın yapısına ve kullanıldıkları yere göre norm buat (derin),
kare buat, tünel buat, kontralı buat, sıva üstü buat, antigron buat, dahili tip galvanizli çelik
buat, harici tip buat, kondulet buat olmak üzere çeşitlere ayrılır.
Resim 1.6: Buat çeşitleri
Ø Norm Buat: Dairesel tip buat türüdür. Boruların giriş çapına göre buat boru
girişleri de farklı çaplarda olur. Buatlar, boru giriş sayısı dikkate alınarak birden
fazla (2–3–4) girişli olarak imal edilirler. Derinlik olarak 37 mm ve çap olarak
70 mm ebatlarında üretilmektedir.
Ø Kare Buat: Kare buat, tesisatta iletken bağlantısı çok olan yerlerde kullanılır.
Örneğin; ana dağıtım noktalarında (kolon hatlarında, linye hattı başlangıcında,
apartman dairelerindeki geçiş noktalarında…). Kare buatlar, 8x8, 10x10, 12x12,
15x15, 20x20, 26x12 mm’dir.
Ø Tünel Buat: Tünel buatlar, dairesel buat çeşidi olup boru girişleri kare buat
girişinin aynısıdır. Boru girişi, buat üzerindeki dairesel kısımları kesici yardımı
ile açarak yapılır. Buat derinliği 42 mm ve dış çap uzunluğu 80 mm dir.8
Ø Kontralı Buat: Kontralı buatın yapısı tünel buata benzer. Yapı olarak tek farkı,
alttan girişinin de olmasıdır. Buat derinliği 42 mm ve dış çap uzunluğu 80
mm’dir.
Ø Sıva Üstü Buat: Sıva üstü buatlar daha çok eski yapılarda görülmektedir.
Günümüzde de sıva üstü tesisatlarda kullanımı mevcuttur. Buat çapı 52 mm ve
derinliği 18 mm’dir.
Ø Antigron Buat: Nemli yerlerde kullanılır. Sıva üstü elektrik tesisatında
kullanılır. Kare ve dairesel olmak üzere iki tipte üretilir. Dairesel olanları 70, 90
mm, 3 girişli ve 4 girişli olarak üretilir. Antigron kare buatların boyutları 85x85,
100x100, 180x110 mm’dir.
Ø Dahili Tip Galvanizli Çelik Buat: Galvanizli çelik buatlar 1.6 mm kalınlıktaki
galvanizli çelikten, tek bir parçadan preslenerek imal edilmiş olup en ağır
şartlara göre dizayn edildiğinden yüksek mekanik dirence sahiptir. Galvanizli
çelik boru tesisatında kullanılır.
Ø Harici Tip Buat: Harici tip buat, gri renk fırın boyalı dökme alüminyumdan
imal edilmiş olup kesinlikle paslanmaz ve harici hava şartlarına karşı son derece
dayanıklıdır. Sıva üstü tesisatta kullanılır. 102x102 ve 102x51 mm ebatlarında
üretilmektedir.
Ø Kondulet Buat: Dökme alüminyumun gri epoksi fırın boya ile boyanmasıyla
imal edilen tesisatta dirsek olarak dönüşlerde, kablo çekmede, tesisat içindeki
kablolara ek yapmada ve bakımda kolaylık sağlamaktadır. 1/2" ile 1"(inç)
arasında değişik ebatlarda üretilmektedir.
1.3. Kasalar
Elektrik tesisatında sıva altı tesisatta anahtar, priz gibi elemanların duvara
sabitlenmesinde kullanılır. Sıva üstü tesisatta kanallarda özel imal edilmiş olan kasalar
kullanılır. Elektrik tesisatında kullanılan kasalar, kullanılacağı yere göre değişik türde ve
boyuttadırlar.
Resim 1.7: Standart kasa çeşitleri 9
1.3.1. Standart Boyutları
Elektrik tesisatında kullanılan kasalar, derinlik olarak 40–42–44–45–50–54–56–62–64
mm ve çap olarak 60–61–62–64–65–66 mm ölçülerinde üretilmektedirler.
1.4. Tavan ve Duvar Borusu Döşeme
Şekil 1.1:Sıva altı tavan borusu döşemesi Şekil 1.2: Duvara boru yuvalarının açılışı
1.4.1. Döşeme İşlem Sırası
Ø Proje kontrol edilerek gerekli boru, dirsek, buat, kasa temin ediniz.
Ø Tavan borusunu, inşaatın tavan betonu dökülmeden önce döşeyiniz (projeye
göre).
Ø Duvar borusu döşemek için çekiç, çivi ve duvar kırıcı malzemeler ile boru, buat
ve kasa yerlerini Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği dikkate alarak kırınız.(Projeye
göre)
Ø Duvar borularını dirsek, buat ve kasa kullanarak duvara döşeyiniz.
Ø Boruyu duvara beton kullanarak sabitleyiniz.
1.4.2.Döşemede Dikkat Edilecek Hususlar
Ø Tavan borusu döşenirken buat ve alıcı (lamba, vb.) dikkate alınarak
döşenmelidir.
Ø Tavan borusu kesilirken ağzı düzgün olacak şekilde kesilmelidir.
Ø Kesme işlemi için kesici aletle boru etrafını bir defa dolanıp, kesik kısmın her
iki tarafından boruyu bükerek iki parçaya ayırmak yeterlidir.
Ø Tavan borularının sert boru olmasına dikkat edilmeli ve tavan borusunun demir
ile ezilmemesi için tahta takoz veya küçük düz taş kullanılmalıdır.
Ø Demir altına gelen kısımları takoz ile veya taş ile borunun yan tarafından
muhafaza ederek konulmalıdır.
Ø Lamba bağlantı yerlerindeki boru ağzına harç girmemesi ve lamba donanım
kısmının montajı için pater (tahta parçası) kullanılmalıdır.
Ø Tavan borusunun beton dökülürken hareket etmemesi için tahta takoz
kullanılarak sabitlendirilmelidir. 10
Ø Duvar borularını döşerken binanın yıpranmamasına dikkat edilmelidir.
Kıvrımın çok olduğu yerlerde spiral boru kullanılmalıdır.
Ø Boru döşenecek kısımları, geçecek boru sayısına göre düzgün olarak kırmalıyız.
Ø Duvar borusu döşenecek kısmı kırarken tuğla, briket ve taşların harç ile birleşen
kısmı tercih edilmelidir.
Ø Duvarlara açılan kanallar yatay ve düşey konumda olmalıdır. Ayrıca borular
bacalardan uzak tutulmalıdır.
Ø Boruları 90° dönüş yaptığında dirsek kullanılmalıdır.
Ø Duvar borusu döşeme işleminde sabitlemek için çimento ve özel çivi
kullanılmalıdır. Çivi ile sabitlemede borunun ezilmemesine dikkat edilmelidir.
Alçı kullanılmamalıdır.
Ø Borular, kanallara iyice gömülmelidir.
Ø Tavan borusu döşerken uzun hatlarda buat kullanılmalıdır.
Ø Boru birleştirme işleminde muf (boru ekleme gereci) kullanılmalıdır.
1.5. Buatları Yerleştirmek
1.5.1. İşlem Sırası
Ø Buat yerlerini duvar kırma malzemeleri ile düzgün bir şekilde açınız.
Ø Buatları boru döşendikten sonra çimento kullanarak sabitleyiniz.
1.5.2. Dikkat Edilecek Hususlar
Ø Boru bağlantısı fazla olan yerlerde kare buat kullanılmalıdır.
Ø Buatların tavan, kapı ve pencereden uzaklığı, Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği
dikkate alınarak eşit uzaklıkta olmalıdır.
Ø Buat yerleştirme işleminde duvar içerisine fazla gömülerek sıva altında, az
gömülerek sıva dışına çıkıntı yapmamasına dikkat edilmelidir.
Ø Buat içerisine harç girmemesi için buat kapağı veya kâğıt kullanılarak
kapatılmalıdır.
Ø Buat sabitleme işleminde çimento kullanılmalıdır.
1.6. Kasaları Yerleştirmek
1.6.1. İşlem Sırası
Ø Kasa yerlerini duvar kırma malzemeleri ile düzgün bir şekilde açınız.
Ø Kasaları boru döşendikten sonra çimento kullanarak sabitleyiniz. 11
1.6.2. Dikkat Edilecek Hususlar
Ø Kasaların döşemeden uzaklığı Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği dikkate alınarak
eşit uzaklıkta olmalıdır. Yan yana olan kasaların birbirine olan uzaklıklarına da
dikkat edilmelidir.
Ø Kasa yerleştirme işleminde duvar içerisine fazla gömülerek sıva altında, az
gömülerek sıva dışına çıkıntı yapmamasına dikkat edilmelidir.
Ø Kasa içerisine harç girmemesi için buat kapağı veya kâğıt kullanılarak
kapatılmalıdır.
Ø Kasa yerleri, kullanımını engelleyecek şekilde kapı arkasında olmamalıdır.
Ø Ekonomik olması için buatlardan her bir kasaya boru geçişi yapılması yerine
kasalar arası geçiş yapılmamalıdır.
Ø Kasa sabitleme işleminde çimento kullanılmalıdır.
1.7. Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği
Ø Elektrik tesislerinde ancak yürürlükteki ilgili Türk Standartları’na uygun
borular kullanılabilir.
Ø Bergman ve ştalpanzer borular, sıva üstünde ve sıva altında; peşel borular
ise ancak sıva altında kullanılabilir.
Ø Yürürlükte bulunan ilgili Türk Standartları’na uygun plastik elektrik tesisat
boruları yalnızca sıva altında kullanılabilir.
Ø Boruların ağzı çapaklı ve keskin köşeli olmama lıdır. İletkenlerin
zedelenmemesi için boru uçlarına ağızlıklar takılmalıdır.
Ø Boruların iç çapı ile kıvrılma yarıçapı ve sa yısı, gerekli sayıdaki yalıtılmış
iletkenin zedelenmeden geçebileceği büyüklükte seçilmelidir. Seçme yapılırken
iletkenlerin gerektiğinde değiştirileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Ø Borular, içlerine su girmeyecek ve toplanmayacak biçimde
yerleştirilmelidir.
Ø Borular, kıvrıldıkları zaman kırılmamalı ve katlanma yerlerinden ya da dikiş
yerlerinden açılmamalıdır.
Ø Bergman borular, boru çapına uygun penslerle kıvrılmalı; fakat boru içindeki
yalıtım bozulmamalıdır.
Ø P eşel borular, özel dirseklerle kulla nılma lıdır.
Ø Borulu tesislerde iletkenler, boru ve T parçaları içinde eklenemez. İletkenler
ancak bağlantı kutuları (buatlar) ya da akım dağıtma kutuları içinde yalıtılmı ş
klemenslerde eklenebilir.
Ø Kutuların içinde halka (simit) klemensler vb. kullanılmalıdır. Bu kutular
kolaylıkla açılabilmeli ve yoklanabilmelidir.
Ø Peşel ve çelik boruların kutulara, anahtar ve priz kasalarına girdiği yerlerde
boru ağızlarında iletkenler üzerindeki yalıtkanların zedelenmemesi için ağızlık
(entül) takılması vb. tedbirler alınmalıdır.
Ø Peşel borulu tesislerde kulla nılacak peşel kutuların iç çapı en az 58 mm
olacak ve bu kutularda dörtten fazla boru ile bağlantı yapılmayacaktır. 12
Ø Bir kattan öteki kata açıkta geçecek peşel, bergman ve PVC borular zeminden
80 cm yüksekliğe kadar mekanik etkilere daya nıklı olan metal borular
içerisinde geçirilmelidir.
Ø Duvar üzerinde dirsekli boru kullanılarak yapılan yapı giriş hatlarında boru,
duvardan en az 5 cm açıklıkta olmalıdır. Duvar arkasında kolay tutuşabilen
gereçler bulunursa bu açıklık en az 30 cm olmalıdır. Boru ile duvar arasına en
az 30 cm genişliğinde elektrik arkına dayanıklı bir levha yerleştirilirse
yukarıdaki açıklıklar daha küçük tutulabilir. Bu şekildeki yapı giriş hatlarında
da kolay tutuşabilen gereçlerin iletkenlere yaklaşmasını önleyici tedbirler
alınma lıdır.
Ø Bu yerlerde yalnızca çok damarlı termoplastik kılıflı, yalıtılmış iletkenlerle
metal olmayan borular içerisinde çekilen bir damar lı termoplast ik
ya lıtkanlı iletkenler sıva altına tesis edilerek kullanılabilir.
Ø Boru iç çapları, tablo 1’e uygun olarak seçilmelidir.
NV(NYA) NV(NYA) NV(NYA) NV(NYA)
İletkenlerin
boru içindeki
durumu
Boru iç çapı
İletken
kesiti
mm
2
Sıva
altı
mm
Sıva
altı
mm
Sıva
altı
mm
Sıva
altı
mm
1,5 14 14 14 18
2,5 14 14 14 18
4 14 14 18 26
6 14 18 26 26
10 14 26 26 32
16 14 26 32 32
25 18 32 32 40
35 18 40 40 50
50 26 40 50 50
70 26 50 50 50
95 32 50 50 50
120 32 50 50 ----
150 40 50 ---- ----
185 40 ---- ---- ----
Tablo 1.1: NV (NYA) iletkenleri kullanılması durumunda gerekli en küçük boru çapları
NOT:NV (NYA) kablo sembolleri değiştirilmiştir,yeni sembolleri-HO5V-U,HO7V-U,HO7V-R 13
Ø Anahtardan anahtar altı prize geçiş yapılamaz. Bu priz bulunduğu konum olarak
bu adı almıştır. Anahtara ve anahtar altı prize gelen besleme iletkenleri normal
olarak ayrı borular içinde çekilir.
Ø Sıva içinde ve altında çekilen hatlar, el ulaşma alanları dışında ve mekanik
bakımdan korunmuş sayılırlar. Tavan ve duvar boşluklarından geçirilen hatlar,
mekanik etkilere karşı ayrıca korunmalıdırlar. Sıva içinde ve altında çekilen
hatlar, olabildiğince yatay ya da düşey olarak döşenmelidirler.
Ø Yapıların içerisindeki bacaların duvarları üzerinden herhangi bir elektrik tesisi
geçirilmemelidir. Dökme ya da sıkıştırılmış betondan yapılan duvar, tavan ya da
döşemelerin içinde ve betonarme demirlerinin üstünde ve altında ancak
beklenebilecek zorlamalara dayanıklı termoplastik dış kılıflı iletkenler, çelik ya
da termoplastik borular içinden geçirilen yalıtılmış iletkenler kullanılabilir.
Toprak içinde ya da yapıların dışındaki içine girilemeyen kanallarda yalnızca
yeraltı kabloları kullanılabilir.
Ø Sıva altına döşenecek borular, sıva işlemi sırasında dışarı gelmeyecek biçimde
belli noktalarda tel ve çivilerle duvara tutturulmalıdır. Bu amaçla kesinlikle
alçı kullanılmamalıdır. Sıva altındaki iniş boruları dik ya da yatay olarak
döşenmeli ve kutuların anahtar ya da priz doğrultusunda bulunmasına dikkat
edilmelidir.
Ø Prizler, dağıtım kutusu olarak kullanılamaz.
Ø Ekler, duvarlarda 60 mm derinlikte olmak şartıyla kasalarda; tavanlarda ise
armatürde ve armatüre ilişkin elemanlarla gizlenmiş kutular (buatlar) içinde
yapılmalıdır.
Ø Elektrik ve elektronik iç tesisat uygulama projeleri; yürürlükte bulunan kanun,
yönetmelik ve EMO proje standartlarına uygun olarak hazırlanmalıdır.
Ø Projede kullanılan tüm elemanların yerleri, tam olarak belirtilecek ve en azından
aşağıdaki standartlara uyulacaktır:
· Anahtarlar, zeminden 110 cm ve prizler, zeminden 40 cm yukarıda
olacaktır.
· Tablolar, zeminden 200 cm ve buatlar, zeminden 220 cm yukarıda
olacaktır.
· Yukarıdaki elemanlar, kapılardan 30 cm; duvar birleşim noktalarından ve
pencerelerden 50 cm uzakta olacaktır. 14
UYGULAMA FAALİYETİ
TESİSAT BORUSU DÖŞEMEK ve KASALARI YERLEŞTİRMEK
İşlem Basamakları Öneriler
Ø Tesisat projesini temin ediniz.
Ø Tavan borularını seçiniz ve uygun
boyda kesiniz, projeye göre
döşeyiniz.
Ø Tavan borularını sabitleyiniz.
Ø Kirişlere ve borulara buatları
sabitleyiniz.
Ø Duvar borularının yerini
işaretleyiniz.
Ø Duvar boru kanalını açınız.
Ø Duvar borusunu yerleştiriniz ve
sabitleyiniz.
Ø Duvar borusunun üzerini
kapatınız.
Ø Kasaların yerini işaretleyiniz.
Ø Kasaları yerleştiriniz ve
sabitleyiniz.
Ø Boruların içinde kılavuz teli
çekiniz.
Ø Projede boruların belirtilip belirtilmediğine
bakarak Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği’ne
uygunluğunu kontrol ediniz.
Ø Tavan borusu için ezilmeye karşı dayanıklı sert
plastik boru kullanınız.
Ø Boruları kesici aletle düzgün olarak kesiniz.
Ø Tavan boruların takoz ve küçük düz taş
kullanılarak demir tarafından ezilmemesine
dikkat ediniz.
Ø Buatları sabitlemede beton kullanınız. Buatların
tavandan uzaklıklarının aynı olmasına dikkat
ediniz.
Ø Duvar borusunu Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği
dikkate alarak döşeme yerini işaretleyiniz.
Ø Duvar boru kanallarını uygun duvar kanalı açma
aletlerini kullanarak açınız.
Ø Duvar borusunu özel çivi ve beton kullanarak
sabitleyiniz.
Ø Duvar borusunun üzerini beton kullanarak
kapatınız.
Ø Kasanın yerini uygun aletleri kullanarak açınız.
Ø Kasaları beton ile sabitleyerek düzgün bir
şekilde yerleştiriniz.
Ø Uzun boru hatlarında ara buat veya kılavuz teli
kullanınız.
UYGULAMA FAALİYETİ15
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)
Aşağıdaki soruların cevaplarını boşluk kısımlarına uygun kelimeleri getirerek
doldurunuz.
1. PVC borular yapısı itibarı ile ____________ boru olarak da adlandırılır.
2. Eski ev ve iş yerlerinde elektrik tesisatında kullanılan, ama günümüzde kullanılmayan
boru _________ ve_________borulardır.
3. Spiral borular, tesisattaki kiriş dönüşlerinde ___________ yapısından dolayı kullanımı
tercih edilmektedir.
4. ___________________boru yangına karşı ve elektromanyetik etkilerden tesisatı
korur.
5. Tesisatta boruların birleştirilerek sabitleme işlemi ________ ile yapılır.
6. Duvara anahtar ve prizi sabitleme işleminde ________ kullanılır.
7. Duvar borusu, tesisatta ________ ve _________ olarak döşenmelidir.
8. Nemli yer tesisatında ______________ malzemeler kullanılmalıdır.
Aşağıdaki soruların cevaplarını doğru ve yanlış olarak değerlendiriniz. Doğru ise “D”, yanlış
ise “Y” harfi ile boşluğu doldurunuz.
9. (___) Borular, duvara döşenirken kasaya en kestirme yol kullanılarak döşenir.
10. (___) Tesisatta mecbur kalınmadıkça lambadan lambaya geçiş yapılmamalıdır.
11. (___) Buat ve kasaların sabitlenmesinde beton yerine alçı kullanılması daha iyidir.
12. (___) Tavan borusu döşerken uzun olan kısma, tavana buat konur.
13. (___) Tavan borusu döşerken sert PVC boru kullanılmalıdır.
14. (___) Buat ile kasa aynı hizada olmalıdır.
15. (___) Borular, gerek duyulduğunda bacanın yanından direk olarak geçiş yapabilir.
16. (___) Aydınlatma ve priz tesisatı iletkenlerinin tek bir boru içerisinden çekilmesinde
sakınca yoktur.
17. (___) Kondulet buat, tesisatta dirsek yerine ve iletkenlere ek yapmada kullanılır.
18. (___) Kasa, buat olarak iletkenlerin birbirine eklenmesi için de kullanılır.
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız
sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap
verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.
